|
West-Friesland of West Friesland?
In de oudheid deelt de rivier het Flehi, die in de Waddenzee heeft uitgemond, Friesland in een oostelijk en westelijk deel. Door kustafslag van het Almere verdween een deel van de gouw Westflinge. Historisch is de betekenis van West-Friesland (of soortgelijke uitdrukkingen) meerdere malen verschoven. In de Middeleeuwen wordt het gebied tussen het Zwin en het Vlie vaak aangeduid als Frisia ten westen van het Vlie. De eerste vermelding van West-Friesland onder deze naam, occidentalis Fresia, stamt uit 1101. Dit betreft echter een geografisch kleiner gebied ter onderscheiding van Holland, dat dat jaar ook voor het eerst genoemd wordt. Vanaf de 11e eeuw is dit West-Friesland gedurende drie eeuwen een de facto autonome heerlijkheid, aangezien de Westfriezen zich niet aan de graven van Holland hebben willen onderwerpen. Men spreekt in dit verband wel van een 'boerenrepubliek'. Nadat graaf Floris V West-Friesland veroverd heeft, volgen opstanden die onder graaf Jan I door Jan III van Renesse in 1297 met de Slag bij Vronen worden onderdrukt. Sedert die tijd is West-Friesland een deel van het graafschap Holland. De naam West-Friesland wordt dan gebruikt voor de twee baljuwschappen binnen de Westfriese Omringdijk, de betekenis die het nu nog heeft, maar men heeft er ook wel het gehele Noorderkwartier buiten Kennemerland mee aangeduid, zoals bij de Staten van Holland en West-Friesland.
Ooit heeft de graaf van Holland besloten dat 'zijn heerlijkheid' West-Friesland die naam zou moeten dragen. Tenminste, op papier. Maar het gebied binnen de Omringdijk wordt in hele oude bronnen net zo hardnekkig aangeduid als Hollant, Westfrieslant en andere variaties die de schrijvers het beste uitkomen.
Sinds een akte in 1299 bij het hof van de graaf van Holland op papier is gezet, bestaat de naam West-Friesland. Daarna heeft het gebied een moeizame worsteling gekend met de juiste naam. En de spelling. Volgens het Westfries Archief komen in de hele oude papieren allerlei spellingsvormen voor, dus daar is evenmin een harde aanwijzing te vinden. West-Friesland krijgt bij de vernieuwing van de spelling in 1948 dat koppelstreepje.
Nu gaan er weer stemmen op omdat streepje voortaan weg te laten. Als in de in de jaren tachtig van de vorige eeuw is dit al een discussiepunt. Het is de toenmalige Samenwerkings Orgaan West-Friesland (SOW) dat hem moment is gekomen dat er nieuw serviesgoed besteld moet worden.
We moeten ons derhalve ook afvragen of het nu Oost-Friesland, Oost Friesland of Ost-Friesland moet zijn. Ik vraag me af of de Duitsers zich daarover buigen. Het valt me wel op dat Oost Friesland bijna nergens wordt genoemd en dat de Duitsters Ost-Friesland schijnen te handhaven, dat we dus maar Oost-Friesland in het Nederlands moeten schrijven.
Eén ding is echter zeker, ooit is er maar één Friesland geweest; een groot gebied, grofweg van Den Helder tot aan Denemarken. De kop van Noord-Holland, Friesland, Groningen (Stad en Ommelanden) en Ost-Friesland is hét land van de Friezen geweest. De Frankische koning Dagobert begint al rond 630 met de eerste missieactiviteiten. Later zijn het Willibrord (658-739) en Bonifatius (672-754) geweest die vanuit Engeland het water over zijn gestoken om het Christendom te prediken. De eerste toon meer interesse voor het zuiden. Zijn laatste rustplaats vinden we dan ook helemaal in Luxemburg, terwijl Bonifatius het niet verder heeft gebracht dan Dokkum, waar hij in 754 wordt vermoord. De Friezen houden zich vast aan hun eigen religie en moeten niets hebben van die vreemdeling die het water is overgestoken en een mooi verhaal vertelt. Pas in de tiende eeuw lukt het bisschop Balderik (917-975) vanuit Utrecht weer wat grip te krijgen op de Friezen en begint de persoon van Jezus van Nazareth pas een rol te spelen, begint de kerstening en wordt de ketterij langzamerhand verbannen. Het ziet er naar uit dat Liudger (742-809) in al deze gebieden is geweest. Deze missionaris en rooms-katholieke bisschop, de broer van Hildegrim van Châlons, later aangeduid als de 'apostel der Groningers', voltooit het werk van de evangeliepredikers Willibrord en Bonifatius en is daarmee de grondlegger van het evangelie in het Fries gebied. Hij maakt zich niet druk over een koppelstreepje, thans rust hij in het klooster te Werden, waar het vrijwel complete skelet van de heilige wordt bewaard.
Gelukkig hebben geen van de zendelingen zich nooit druk hoeven te maken of het nu pannekoeken of pannenkoeken zijn.
Bronnen: 3. Nieuws.be, 19 jan 2010. 4. Wikipedia.
Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres.
Hoogeveen, 28 juni 2011
|
